Kiracı En Çabuk Nasıl Tahliye Edilir? – Toplumsal Cinsiyet ve Adalet Açısından Bir Bakış
Kiracı tahliyesi, günümüzde sosyal adalet, eşitlik ve haklar açısından derin bir meseledir. Sadece hukuki bir prosedür değil, aynı zamanda toplumsal yapıyı, ekonomik eşitsizlikleri ve özellikle toplumsal cinsiyet rollerini de şekillendiren bir süreçtir. İstanbul gibi büyük şehirlerde, sokakta yürürken, otobüste ya da işyerinde yaşadıklarımı düşündüğümde, kiracı tahliyesinin neden daha karmaşık bir mesele olduğunu daha iyi anlıyorum. Peki, kiracının en çabuk nasıl tahliye edileceği sorusunu toplumsal cinsiyet ve sosyal adalet açısından nasıl değerlendirebiliriz? Hadi bunu hep birlikte inceleyelim.
Kiracı Tahliyesi: Bir Ekonomik ve Hukuki Sorun
Öncelikle şunu söylemek gerekiyor: Kiracı tahliyesi, büyük ölçüde ekonomik ve hukuki bir süreçtir. Ancak, burada işin içine toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve adalet gibi kavramlar girdiğinde işler daha da karmaşıklaşır. Bir evin sahibi, kiracıyı en hızlı şekilde tahliye edebilmek için kanuni yollara başvurabilir. Ancak kiracının bu süreçten nasıl etkileneceği, sadece ekonomik durumuna değil, aynı zamanda toplumsal konumuna da bağlıdır.
Bir kiracının tahliye edilmesi, yasal prosedürleri içerse de, bazen bir kiracının yaşadığı yerden çıkarılması sadece “yerinden edilme” ile bitmez. Özellikle kadın kiracılar, çocuklu aileler ya da engelli bireyler gibi gruplar, tahliye süreçlerinde ciddi zorluklarla karşılaşabilirler. Örneğin, sokakta gördüğüm bir sahne, bu durumu ne kadar iyi özetliyor: Bir kadın, ev sahibi tarafından çıkarıldığında, yalnız başına bu süreci yönetmeye çalışıyor. Evinin dışına atılmak, hem maddi hem de manevi açıdan ona büyük bir yük getiriyor. Toplumsal cinsiyetin getirdiği roller, bu gibi durumlarda kadının toplumda aldığı “korunmasız” pozisyondan dolayı daha fazla görünür hale geliyor.
Kadın Kiracılar ve Tahliye Süreci
Kadınların kiracı olarak tahliye edilme süreçlerine daha derinlemesine baktığımızda, karşımıza toplumsal cinsiyet eşitsizliği çıkar. Kadınların genellikle daha düşük gelirle geçinmeleri, onları kiracı olarak yaşamaya mahkûm eder. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, yaşam maliyetlerinin yüksekliği, kadınların kendi ayakları üzerinde durmalarını zorlaştırıyor. Ev sahibi, kiracıyı tahliye etmek istediğinde, kadınlar özellikle güvensizlik, ekonomik bağımsızlık eksikliği ve sosyal destek ağlarının yetersizliği gibi faktörlerle daha çok zorlanıyorlar.
Bir arkadaşımın hikayesini paylaşmak gerekirse; Kadın kiracı, ev sahibiyle anlaşmazlık yaşadığı için evden çıkarılmak isteniyor. Ancak, bu kadının, aile içindeki yükümlülükleri, işyerinde karşılaştığı eşitsizlikler ve sokaktaki güvenlik sorunları gibi birçok etken var. Birçok kadının yaşadığı gibi, güvenli bir ev, onun için sadece barınma değil, aynı zamanda bir yaşam alanı. Ev sahibi onu çıkarırken, kadının bu süreci atlatabilmesi için yalnızca maddi değil, duygusal ve sosyal anlamda da desteğe ihtiyacı oluyor. Bu, tahliye sürecinin kadınlar için daha travmatik bir hale gelmesine yol açabiliyor.
Çocuklu Aileler ve Sosyal Adalet
Çocuklu ailelerin, kiracıyı tahliye etme sürecinde maruz kaldığı zorluklar da göz ardı edilemez. Bir ailenin evden çıkarılması, çocukların okul hayatını, eğitimini ve güvenliğini doğrudan etkiler. Özellikle düşük gelirli aileler, ev sahipleri tarafından tahliye edilmek üzere hedef alındıklarında, çocukların temel hakları ihlal edilmiş olur. Bu, aslında sadece ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda eğitim hakkı, güvenli yaşam hakkı gibi sosyal adaletin temel unsurlarının da ihlali anlamına gelir.
İstanbul’daki bir diğer gözlemim de, çocuklu ailelerin kiracılık sürecinde karşılaştıkları ayrımcılıkla ilgiliydi. Birçok ev sahibi, çocuklu ailelerin kiracı olmasına sıcak bakmaz, çünkü “çok gürültü yaparlar” ya da “komşuları rahatsız ederler” gibi sebeplerle önyargıya sahip olabilirler. Böyle bir durumda, kiracının tahliye edilmesi daha da zorlaşır ve çocuğun hayatı her geçen gün daha fazla belirsizliğe girer. Sosyal adalet açısından, bu tür durumlar tam anlamıyla eşitsizlik yaratır.
Engelli Bireyler ve Kiracı Tahliyesi
Engelli bireyler, toplumda çoğu zaman göz ardı edilen, ama çok daha fazla desteğe ihtiyaç duyan gruplardan biridir. Kiracıların tahliye edilmesi süreci, engelli bireyler için çok daha zorlu bir hal alabilir. Onların barınma hakları, fiziksel ve psikolojik zorluklarla birleştiğinde, tahliye edilme durumu sadece evin dışına çıkmakla kalmaz, aynı zamanda fiziksel ve duygusal bir travmaya dönüşebilir. Birçok engelli birey, bağımsız yaşam için uygun koşullara sahip olmayan evlerde yaşar ve bu tür evlerden tahliye edilmek, yeniden yerleşim bulmanın ötesinde, erişilebilirlik sorunlarını da gündeme getirir.
Bir diğer örneği sokakta gördüm: Engelli bir birey, yaşadığı evden çıkarılmak üzereyken, ona yardımcı olabilecek bir sosyal destek mekanizması bulunmuyordu. Kiracının en çabuk nasıl tahliye edileceği konusu burada, aslında engelli bireylerin yaşam haklarının göz ardı edilmesine ve bu kişilerin daha da yalnızlaştırılmasına yol açabilir.
Sonuç: Kiracı Tahliyesinde Adalet
Kiracı tahliye süreci, sadece ev sahiplerinin ve kiracıların arasındaki bir hukuki işlem değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektifinden de ele alınması gereken bir konudur. Kadınlar, çocuklu aileler ve engelli bireyler gibi gruplar, bu sürecin en çok etkilediği kesimlerdir. Bu nedenle, kiracı tahliyesi konusu sadece hukuki değil, aynı zamanda insan hakları ve sosyal eşitlik bağlamında da incelenmelidir. Çünkü sonunda, kiracının sadece bir “taşınması” değil, onun yaşam hakkının korunması gerekir.